مقدمه

به منظور ایجاد محیطی مناسب برای پرورش استعدادهای فنّاورانه کشور و رونق فضای ابتکار و خلاقیت و در اجرای اقدام‌های 2ـ2ـ5 و 2ـ2ـ6 از سند راهبردی کشور در امور نخبگان، اختراع‌های برگزیده کشور مطابق مفاد این آیین‌نامه شناسایی و پشتیبانی می‌شوند.

مادّه1: تعریف­ها
برای رعایت اختصار، تعریف­های زیر در این‌آیین‌نامه رعایت می‌شود:

الف. بنیاد: منظور بنیاد ملّی نخبگان است.
ب. بنیاد استانی: منظور هریک از بنیادهای نخبگان استان‌های‌کشور است.
ج. اختراع: منظور هریک از محصولات فکری مشمول قانون «ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری» (موضوع مصوبه مجلس شورای اسلامی در تاریخ 23/11/1386) است.
د. مخترع: منظور هریک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که به لحاظ قانونی و بنا به اعلام مراجع رسمی، صاحب اختراع شناخته می‌شود.
هـ . رویداد: منظور هر یک از جشنواره‌ها، مسابقه‌ها، نمایشگاه‌ها و موارد مشابه است که به ارزیابی اختراع‌ها می‌پردازد.
و. نهاد توانمندساز: منظور هریک از نهادها و دستگاه­هایی (مانند پارک علم و فنّاوری، مراکز رشد و جهاد دانشگاهی) است که در فرایند پشتیبانی از اختراع­ها نقش دارد.

مادّه2: هدف
هدف از شناسایی اختراع‌های برگزیده، توانمندسازی آنها به منظور رسیدن به محصولی دانش‌بنیان، ایجاد بازار برای آنها، تکمیل چرخه ملّی نوآوری و تبدیل دارایی‌های فکری به ثروت است.

ماده3: اختراع‌های برگزیده

بنیاد همه ساله تعدادی از اختراع‌های کشور را در سه سطح زیر شناسایی و برای هریک، فرایند توانمندسازی ویژه‌ای را طراحی می‌کند:
الف. اختراع‌های سطح 3 (نوپدید): برگزیده از میان اختراع‌های ثبت شده در مراجع رسمی و حائز ویژگی‌های مادّه 4
ب. اختراع‌های سطح 2 (نورُست): برگزیده از میان اختراع‌های سطح 3 و حائز ویژگی‌های مادّه 5
ج. اختراع‌های سطح 1 (نوشکفت): برگزیده از میان اختراع‌های سطح 2 و حائز ویژگی‌های مادّه 6

مادّه4: اختراع‌های سطح 3 (نوپدید)

الف. شناسایی: این دسته از میان اختراع‌های ثبت شده رسمی و از مسیر برگزاری رویدادهای معتبر مانند: جشنواره‌های مختلف ابداعات، اختراعات و ابتکارات و بر اساس معیارهای زیر شناسایی می‌شود:
الف ـ1. میزان تازگی اختراع در سطح ملّی و بین‌المللی
الف‌ـ 2. طول عمر فنّاوری حاصل از اختراع
الف ـ3. آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از به‌کارگیری اختراع
الف ـ4. قابلیت ورود به بازار و ارزش افزوده اقتصادی و اجتماعی حاصل از تجاری‌سازی اختراع

تبصره: تشخیص مصادیق رویداد‌های معتبر بر عهده بنیاد است.

ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراع‌های سطح 3، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا می‌شود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. تسهیلات مالی برای مواردی نظیر: تأسیس شرکت در زمینه اختراع و استقرار اولیه در مراکز رشد و پارک علم و فنّاوری با هدف تبدیل شدن به شرکتی دانش بنیان (نوپا)، تدوین نسخه تجاری­سازی، کسب مجوّزها و استانداردها، آشنایی با فرایند جذب سرمایه و بازاریابی و موارد مشابه
ب ـ3. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ4. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ 5. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع

مادّه 5: اختراع‌های سطح 2 (نورُست)
الف. شناسایی: این دسته از میان اختراع‌های سطح 3 که صاحبان آنها موفق به «تأسیس شرکتی نوپا» در زمینه اختراع مورد نظرشده و مسیر توانمندسازی را با موفقیت طی­کرده باشند، بر اساس معیارهای زیر شناسایی می‌شود:
الف ـ 1. دستیابی به نسخه تجاری‌سازی اختراع به منظور توجیه فنی و اقتصادی آن
الف ـ 2. کسب مجوّزها، تأییدیه‌ها و استانداردهای داخلی و خارجی
الف ـ3. میزان پیشرفت در تشکیل شرکت مرتبط با اختراع
الف ـ4. میزان پیشرفت اختراع در زمینه سرمایه‌یابی و بازاریابی

تبصره: اختراع‌های ثبت شده در مراجع معتبر بین‌المللی (به تأیید بنیاد)، به عنوان اختراع سطح 2 محسوب می‌شوند.

ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراع‌های سطح 2، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا می‌شود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. اعتبار تجاری­سازیِ معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری برای تحقق مواردی نظیر: کمک به رشد شرکت نوپا، ثبت بین‌المللی اختراع، میزان پیشرفت در زمینه تولید انبوه، کسب مجوّزها و استانداردهای مرتبط، تسهیل فرایند نمونه‌سازی محصول (نیمه صنعتی)، آغاز فرایند تجاری­سازی و موارد مشابه
ب ـ3. بهره­مندی از امکان جذب دانش آموختگانِ برتر مشمول جایزه شهید تهرانی­مقدم در شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ4. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ5. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ6. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع

تبصره 1: چنانچه مخترعی قبل از شناساییِ اختراع به عنوان اختراع سطح 3 (نوپدید)، شرکت مرتبط با اختراع را تأسیس کرده باشد، با پیشنهاد نهاد توانمندساز و بنیاد استانی (در صورت دارا بودن معیارهای اختراع سطح 2) و تأیید نهایی بنیاد ملّی می­تواند از تسهیل بند ب-2 در همان سطح 3 (نوپدید) بهره­مند شود.
تبصره 2: به آن دسته از مخترعان برگزیده­ای که اختراع آنان به دلیل ثبت اختراع در مراجع بین المللی (موضوع تبصره ذیل بند «الف از مادّه 5») به سطح 2 ارتقا پیدا کرده­ است، صرفاً در صورت تأسیس شرکت مرتبط با اختراعِ ثبت شده (به تأیید بنیاد استانی)، تسهیلات مندرج در بندهای «ب ـ2» و «ب‌ـ3» اعطا می­شود؛ در غیر این‌صورت باید مسیر توانمندسازی اختراع­های سطح 3 (نوپدید) به سطح 2 (نورُست) را طیّ کنند.

مادّه6: اختراع‌های سطح 1 (نوشکفت)
الف. شناسایی: این دسته از میان اختراع‌های سطح 2‌ که صاحبان آنها موفق به تأسیس شرکت دانش­بنیان شده و مسیر توانمندسازی را با موفقیت طی‌کرده باشند، بر اساس معیارهای زیر شناسایی می‌شود:
الف ـ1. تولید و فروش محصول یا فروش حق استفاده از اختراع
الف ـ2. جذب سرمایه‌گذار برای تولید انبوه و ارائه مدل سرمایه‌گذاری
الف ـ3. کسب مجوّزها، تأییدیه‌ها و استانداردهای داخلی و خارجی
الف ـ4. میزان پیشرفت اختراع در ایجاد و توسعه بازار
الف ـ5. میزان رشد شرکت تأسیس شده

ب. پشتیبانی: به منظور هدایت اختراع‌های سطح 1، تسهیلات توانمندساز زیر به آنها اعطا می‌شود:
ب ـ1. جایزه نقدی به منظور تقدیر از مخترع برگزیده
ب ـ2. تسهیلات مالیِ صندوق نوآوری و شکوفایی برای تحقق مواردی نظیر: گسترش شرکت دانش‌بنیان، انبوه‌سازی محصول، ایجاد و توسعه بازار، انتقال فنّاوری­های مورد نیاز و موارد مشابه
ب ـ3. بهره­مندی از امکان جذب دانش آموختگانِ برتر مشمول جایزه شهید تهرانی­مقدم در شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ4. بهره­مندی از تسهیلات نظام وظیفه تخصصی دانش آموختگانِ برترِ فنّاور برای مستخدمانِ شرکت تأسیس شده (مطابق مقررات بنیاد)
ب ـ 5. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «اعطای جایزه‌های تحصیلی به دانشجویان صاحب استعداد برتر» برای مخترع
ب ـ6. لحاظ امتیاز در آیین‌نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی» برای مخترع
ب ـ7. اعطای تسهیلات فرهنگی ـ رفاهی به مخترع

مادّه 7: تعداد برگزیدگان و میزان تسهیلات
تعداد اختراع‌های برگزیده در هریک از سطوح سه‌گانه و میزان تسهیلات مادّی مورد نیاز برای توانمندی هر دسته به طور سالیانه از سوی رئیس‌بنیاد تعیین می‌شود.
تبصره 1: اعطای تسهیلات به مخترع (مخترعان)، مطابق ثبت رسمی اختراع، تعلق می‌یابد.
تبصره 2: برگزیدگان این‌آیین‌نامه در مدت زمان سه سال پس از برگزیده شدن، برای آغاز بهره‌مندی از پشتیبانی‌های این آیین‌نامه فرصت دارند.

مادّه 8: اجرا و نظارت
داوری هر یک از سطوح اختراع‌ها و فرایند اجرایی آیین‌نامه، مطابق شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب رئیس بنیاد می‌رسد و بنیاد موظف است ضمن نظارت بر اجرای صحیح آیین‌نامه، هر ساله گزارشی از عملکرد آیین‌نامه را به هیئت‌امنا ارائه کند.

مادّه 9: تصویب و اجرا
این آیین‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، نه مادّه و شش تبصره در تاریخ 4/4/1393 و نسخه اصلاح شده آن در تاریخ 26/3/1395 به تصویب‌کمیسیون‌دائمی و مطابق مصوبه جلسه پنجم هیئت‌امنا (تبصره 1 مادّه 3 آیین‌نامه کمیسیون دائمی)، در تاریخ 9/4/1395 به تصویب هیئت امنای بنیاد ملّی نخبگان رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجراست.

دانلود فایل آئین نامه