استاد رضا سید حسینی
تاریخ تولد: 22 مهر 1305
تاریخ وفات: 11 اردیبهشت 1388
محل تولد : اردبیل
زندگینامه
رضا سیدحسینی دورۀ دبیرستان را در زادگاهش و تحصیلات تخصصی در رشته مخابرات را در آموزشگاه عالی پست و تلگراف تهران فراگرفت. سپس به فرانسه رفت و در مدرسه عالی ارتباطات دور و سپس دردانشگاه U.S.C آمریکا به تحصیل فیلم سازی مشغول شد. وی پس از بازگشت به میهن زبانهای فرانسه و فارسی را به طور عمیق تر نزد عبدالله توکل، پژمان بختیاری و ناتل خانلری فرا گرفت. سیدحسینی در کنار مطالعه رشته فیلمسازی، به طور جدی به مطالعه آثار ادبی ملل گوناگون میپرداخت و ترجمههای فراوان و ارزشمندی از آنها به عمل آورد که وی را در این زمینه مشهور کرد. وی کار ترجمه را از شانزده سالگی آغاز کرده است. در سال 1334 کتاب «مکتبهای ادبی» را تألیف کرده است که اغلب در رشتههای ادبی دانشگاهها تدریس میشود. عبدالله توکل- از مترجمان نامدار ایران و متولد اردبیل- (که به اتفاق او چند کتاب از آثار اشتفان تسوایک و بالزاک و آندره ژید را ترجمه کرده) و نیز مرحوم پژمان بختیاری را اولین معلمهای خودش در کار ترجمه میدانست، اما رشد ادبی خود را مدیون دکتر پرویز خانلری بوده که سالیان دراز در مجله سخن (به عنوان دستیار و سر دبیر) در واقع شاگرد مکتب او بوده است.
کتاب"ضد خاطرات" ترجمه وی، در دوره سوم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شد. کتاب "فرهنگ آثار (معرفی آثار مکتوب ملل جهان از آغاز تا امروز)" که ایشان سر ویراستار آن بودند نیز در دوره بیست و یکم کتاب سال انتخاب شده است.کمتر متفکر و نویسندهای، همچون رضا سیدحسینی به طور مداوم حضوری فعال و تأثیرگذار در عرصه فرهنگ و ادبیات ایران داشته است.
عبدالله کوثری از مترجمان پیشکسوت ایران درباره وی میگوید: رضا سیدحسینی با ترجمههای درخشان از آثار نویسندگان بزرگ، ادبیات ایران را برای همیشه وامدار خود کرده است. سیدحسینی از مهمترین مترجمان تأثیرگذار ادبیات بود که بسیاری از مکتبهای فکری غرب را به جامعهی ادبی شناساند. او با ترجمهی آثار نویسندگانی مثل سیمون دوبووار و آندره مالرو گنجینههای ادبی آن دوره را وارد ادبیات ایران کرد؛ کتابهایی که هنوز هم تجدید چاپ میشوند. سیدحسینی نزدیک به شش دهه، از سال 1320 تا سال 1380 در حوزهی ترجمه فعالیت داشت. وسواس خاص او در کار ترجمه باعث شده است کتابی حتی با ارزش متوسط هم در میان کارهای او پیدا نکنیم. مرحوم سیدحسینی با نوشتن کتاب مکتبهای ادبی، همهی ما را مدیون خود کرد. زمانی که ما هیچ تعریفی از واژههای منتسب به مکتبهای رایج آن دوران نداشتیم، او با انتشار این کتاب به نسل جوان احساس اعتماد داد و تا پایان عمر هم به تکمیل و تصحیح آن متعهد بود. من به جرأت میگویم که هیچ کتابی به پای این کتاب نمیرسد.
احمد سمیعی گیلانی از مترجمان مشهور ایرانی، در پیامی به مراسم بزرگداشت رضا سیدحسینی در سال 1385 تاکید کرده بود: سیدحسینی در جامعه مترجمان و مولفان، شناخته شده تر از آن است که معرفی شود. نام او را در هر فهرستی از کتابها و مقالات می توان یافت. شاید سالی در این نیم قرن اخیر نبوده باشد که ترجمه ای تازه و خلاق از او به دست نیامده باشد. همه ترجمه های وی خلاق و بسیاری از آنها از مهمترین آثار ادبی جهان هستند. او در ترجمهها، نوشتههای مطبوعاتی و مصاحبهها، زبانی روشن، ساده، بی تکلف و دلنشین دارد و در ترجمههایش، سرزندگی، شادابی، فصاحت و بلاغت را جمع کرده است. سیدحسینی یک انسان به معنی واقعی است و ویژگی هایش او را از روشنفکران مردم گریز و ادا و اصولی متمایز می کند.
علی دهباشی مدیر مجله ادبی «بخارا» نیز در وصف سیدحسینی گفته است: بیش از هر چیز، روحیه انسان دوستی، صمیمیت و طرز رفتار وی برای ما آموزنده بوده است. ما از سیدحسینی آموختیم که به زبان و ادبیات کهن فارسی عشق بورزیم و برای درست نوشتن، در لابلای متون فارسی غوطه بخوریم و از واژگان و معانی زیبای آن بهره ببریم.
گزارش مختصری از مراسم تکریم
دکتر شایقی سخنان خود را با بیاناتی از رهبر معظم انقلاب و خیر مقدم به میهمانان شروع کردند و در ادامه به ارائه گزارش مختصری از اقدامات بنیاد نخبگان و سازمان های مشارکت کننده پرداختند در ادامه خلاصه ای از سخنان ایشان ارائه شده است.
مقام معظم رهبری: آنچه نگاه به نخبگان را بهعنوان یک فریضه و واجب غیرقابل اجتناب بر همهی مسئولان لازم می کند، یک هدف بزرگ است... آن هدف عبارت است از تبدیل کشور ایران به کشوری پیشرفته، قدرتمند، شریف صاحب حرف نو در مسائل بشری و در مسائل بینالمللی
توسعه و ترویج فرهنگ تکریم باعث افزایش اثرگذاری علمی و فرهنگی نخبگان جامعه، شناسایی رموز موفقیت آنان، زمینهسازی حضور هرچه بیشتر این افراد در جامعه به منظور اثرگذاری بیشتر، معرفی مشاهیر ایرانی در سطوح ملی و بینالمللی و در نهایت الگوسازی شیوه زندگی علمی و فرهنگی این افراد است. با این تفکر بنیادی و بر اساس تأکیدات سند راهبردی کشور در امور نخبگان تکریم از نخبگان و مفاخر کشور نخبه شناسی، نخبه پروری، نخبه گماری از اهداف اصلی بنیاد ملی نخبگان است.
بر اساس اهداف عالیه فوق بنیاد نخبگان استان اردبیل همایش ملی بزرگداشت استاد رضا سید حسینی، مترجم و نویسنده شهیر ملی را در برنامه های خود قرار داد تا بخشی از خدمات این استاد بزرگ را در حوزه ادبیات و فرهنگ ملل و انتقال این فرهنگ به جامعه داخل کشور را ایفا نماید. به عقیده بزرگان حوزة ادبیات می توان فعالیت های استاد سید حسینی را در 3 سطح دسته بندی نمود. در سطح اول ایشان به عنوان مترجمی زبده و صاحب سبک به شمار می آیند که آثار فاخری را از زبان های مختلف به ویژه زبان فرانسه ترجمه نمودند. در سطح دوم ایشان به عنوان نویسنده ای متبحر و آشنا به نیاز ادبیات زمان خود به خلق اثری چون مکتب های ادبی پرداخته است و در سطح سوم ایشان را می توان به عنوان کاشف نویسندگانی با سبک نوین به حساب آورد. این شاخصه های ویژه را جز در شخصیت های نخبه به ندرت می توان برای افراد جامعه برشمرد. از سوی دیگر نبوغ سرپرستی و هدایت وی را می توان در گردآوری و ترجمة اثر فوق العاده ارزشمند " فرهنگ آثار" مشاهده نمود که به همت بسیاری از مترجمین و متخصصین این حوزه به میراث ماندگار در حوزة ادبیات و هنر تبدیل شده است.
در ادامه لازم می دانم از همکاری های صمیمانه سازمان های مختلف به ویژه دانشگاه محقق اردبیلی، شهرداری و شورای شهر محترم اردبیل، ادارة کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز توسعه فرهنگی آذربایجان و سایر سازمان ها و ادارات ملی و استانی تشکر و قدردانی نمایم. امید است با ادامة این همکاری های میمون و مبارک با بنیاد نخبگان استان در سال های آتی با برگزاری همچین همایش هایی بتوانیم دیگر بزرگان این استان را که هویت اصلی این ملت می باشد به جوانان جامعه معرفی نماییم.
ایشان در ابتدا از زحمات دکتر شایقی و حضور همه اساتید و دانشجویان تشکر کردند و همچنین از مرکز فرهنگی آذربایجان که در برگزاری این همایش کمک زیادی کرده بودند نیز تشکر نمود سپس در مورد شخصیت علمی و ادبی سیدرضا سیدحسینی صحبت کردند. ایشان به آثار مشهور استاد اشاره کرده و بیان نمودند که هرگونه دادن القاب مانند دکتر، پروفسور و .... به ایشان هیچکدام بیان کننده دقیق شخصیت و آثار وی نیست. دکتر نریمانی افزودند که آثار خود دکتر حسینی بیان-کننده گویای شخصیت علمی و ادبی وی است. این آثار فقط مختص قید حیات وی نیست بلکه آثار ماندگار وی بعد از حیات نیز گویایی این است که استاد اهل قلم بوده و آثار ایشان همیشه جاودانه خواهد ماند.
ایشان به برگزاری نکوداشت وی اشاره کرده و این چنین حرکاتی را باعث الگوگیری دانشجویان و اساتید عنوان کردند و افزودند که برای الگوگیری بیشتر دانشجویان بهتر است چنین برنامه های در زمان قید حیات اساتید برگزار شوند تا تأثیر بیشتری داشته باشند. دکتر نریمانی به نقش ترجمه و مشقت این مقوله در ادبیات نیز اشاره کرده و خواستار این شد که امر ترجمه با رعایت دقت صورت پذیرد چرا که بعدها این آثار به بخشی از فرهنگ کشورها تبدیل می شود. ایشان نقش استاد سیدحسینی را در ترویج و ارتباطات فرهنگی بسیار ارزشمند برشمردند.
ایشان ضمن سلام و خوشامدگویی به عنوان نماینده انجمن ترویج زبان و ادب فارسی به قرائت پیام جناب آقای دکتر سید علی اصغر میرباقری فرد پرداختند. متن این پیام به شرح زیر است.
پیام رئیس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی جناب آقای دکتر " سید علی اصغر میرباقری فرد"
مفاخر علم، ادب و هنر هر ملتی از مهمترین سرمایه های اجتماعی و از استوارترین ارکان فرهنگی یک جامعه به شمار می روند. شناخت ابعاد مختلف احوال و حیات علمی آنها و الگوسازی از این سرمایه های ارزشمند فرهنگی و معنوی، راهکاری مناسب برای پرورش و شکوفایی استعدادهای برتر و درخشان جامعه در زمینه های علمی، ادبی و هنری محسوب می شود. " استاد رضا سیدحسینی" یکی از این مفاخر پرمایه و ارزشمند علمی ماست که در خطة عالم پرور اردبیل بالیدن گرفت و در حیات پربرکت علمی خویش منشأ و مصدر خدماتی بس ارزشمند و تأثیرگذار در حوزة علم و ادب گردید. هرچند تألیف کتاب " مکتب های ادبی" به تنهایی می توانست معرف توانمندی های او باشد، اما ترجمه صدها مقاله ارزشمند از زبان فرانسه و دیگر زبان ها به فارسی و همچنین سرپرستی تألیف و ترجمة مجموعة شش جلدی " فرهنگ آثار" بیش از پیش توانست اشراف او را بر مبانی نقد فلسفة هنر و ادبیات آشکار سازد.
اکنون که جمعی از فرهیختگان و اهل علم و ادب در بنیاد نخبگان استان اردبیل و دانشگاه محقق اردبیلی، بر آن شده اند تا بعد از گذشت چند سال از درگذشت این ادیب فرزانه، همایشی برای بزرگداشت یاد و خاطره او برپا کنند، فرصت مغتنمی است که ابعاد مختلف حیات علمی این بزرگمرد و مشی و شیوة او در تألیف و ترجمه آثار ارزشمند علمی و ادبی بیشتر شناخته شود و تجارب تأثیرگذار او به عنوان راهکاری مناسب برای تربیت استعدادهای متنوع و پرمایه به جامعه معرفی گردد. انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، ضمن مشارکت در برگزاری این همایش، آمادگی خود را برای برگزاری سالانة "جایزة ادبی استاد سیدحسینی" با همکاری دانشگاه محقق اردبیلی و بنیاد ملی نخبگان اعلام می دارد، تا بدین وسیله به صورت هدفمند و برنامه محور هر سال مجال مناسبی فراهم آید تا حول محور این ادیب دانشمند تحقیقات ارزنده ای در جهت ترویج زبان و ادب فارسی و فرهنگ اسلامی انجام پذیرد. در پایان ضمن سپاس از دست اندکاران و برگزارکنندگان محترم این محفل علمی، از خداوند بزرگ توفیق می طلبیم تا اهداف این همایش گرانقدر تحقق یابد.
ایشان دلیل ایراد سخنرانی خود به زبان فرانسوی را حرمت و احترام به روح استاد رضا سید حسینی برمی شمارد و از استاد الله شکر اسداللهی به دلیل ترجمة سخنان خود تشکر و قدردانی می نماید. وی اظهار تأسف سفیر فرانسه را به اطلاع حضار رسانده و عدم حضور ایشان را به دلیل مشغله های کاری بیان می نماید. آقای کریکه نماینده سفیر کشور فرانسه حضور خود در این مراسم را ادای احترام به مقام استاد سیدحسینی دانسته و آن را افتخار بزرگی برای خود می داند و سخنان خود را اینگونه اظهار می دارد که:
دکتر حسینی نویسنده بزرگی هستند که دلیل ماندگاری آثار وی اصالت اثر، شخصیت و روح والای استاد می باشد. سفیر علت ایراد سخنرانی خود به زبان حال را زنده انگاشتن دکتر می دانند و بیان نمودند که همه آثار دکتر زنده و ماندگار هستند.
ایشان نگاه کوتاهی نیز به زندگی نامه استاد داشتند و بیان کردند که استاد سید حسینی زاده ای از شمال غرب ایران در شهر اردبیل است. وی کار حرفه ای خود را از 16 سالگی با ترجمة آثاری از زبان ترکی شروع کرده و تحصیلات خود را در ایران، آمریکا و فرانسه در زمینه علوم ارتباطات انجام داده است. پس از تحصیلات به ایران بازگشته و اولین آثر خود به زبان فرانسوی را در سال 1947 میلادی به رشته تحریر درآورده است. ایشان اظهار داشتند که استاد سیدحسینی ترجمه های ارزشمندی از نویسندگان بزرگ فرانسوی همچون آندره ژید، مالرو، آلبر کامو و بالزاک داشته اند. کشور فرانسه با دادن نشان نخل آکادمیک به استاد سید حسینی در سال 2000 از زحمات دکتر قدردانی به عمل آورده است. نماینده محترم سفیر به نقش استاد در شناساندن ادبیات فرانسه به جهانیان و به خصوص ملت ایران نیز اشاره ای داشته و روح جهانشمول را واسطه ای بین ادبیات فرانسه و ایران دانست. ایشان در پایان از حضور خود در این مراسم اظهار خوشحالی کرد.
ایشان دلیل ایراد سخنرانی خود به زبان فرانسوی را حرمت و احترام به روح استاد رضا سید حسینی برمی شمارد و از استاد الله شکر اسداللهی به دلیل ترجمة سخنان خود تشکر و قدردانی می نماید. وی اظهار تأسف سفیر فرانسه را به اطلاع حضار رسانده و عدم حضور ایشان را به دلیل مشغله های کاری بیان می نماید. آقای کریکه نماینده سفیر کشور فرانسه حضور خود در این مراسم را ادای احترام به مقام استاد سیدحسینی دانسته و آن را افتخار بزرگی برای خود می داند و سخنان خود را اینگونه اظهار می دارد که:
دکتر حسینی نویسنده بزرگی هستند که دلیل ماندگاری آثار وی اصالت اثر، شخصیت و روح والای استاد می باشد. سفیر علت ایراد سخنرانی خود به زبان حال را زنده انگاشتن دکتر می دانند و بیان نمودند که همه آثار دکتر زنده و ماندگار هستند.
ایشان نگاه کوتاهی نیز به زندگی نامه استاد داشتند و بیان کردند که استاد سید حسینی زاده ای از شمال غرب ایران در شهر اردبیل است. وی کار حرفه ای خود را از 16 سالگی با ترجمة آثاری از زبان ترکی شروع کرده و تحصیلات خود را در ایران، آمریکا و فرانسه در زمینه علوم ارتباطات انجام داده است. پس از تحصیلات به ایران بازگشته و اولین آثر خود به زبان فرانسوی را در سال 1947 میلادی به رشته تحریر درآورده است. ایشان اظهار داشتند که استاد سیدحسینی ترجمه های ارزشمندی از نویسندگان بزرگ فرانسوی همچون آندره ژید، مالرو، آلبر کامو و بالزاک داشته اند. کشور فرانسه با دادن نشان نخل آکادمیک به استاد سید حسینی در سال 2000 از زحمات دکتر قدردانی به عمل آورده است. نماینده محترم سفیر به نقش استاد در شناساندن ادبیات فرانسه به جهانیان و به خصوص ملت ایران نیز اشاره ای داشته و روح جهانشمول را واسطه ای بین ادبیات فرانسه و ایران دانست. ایشان در پایان از حضور خود در این مراسم اظهار خوشحالی کرد.
ابتدا از حضور مستعدان، دانشجویان و اساتید در این همایش تشکر کرده و امکان بیان عرایض خود در باب شخصیت والای سیدحسینی را در این مجال غیر ممکن دانست. ایشان به فعالیت های علمی و ادبی سیدحسینی اشاره کوتاهی کرد و افزودند: سید حسینی در مجله سخن و تماشا فعالیت های متعددی انجام داده و در شورای عالی ویرایش صدا و سیما نقش عمده ای ایفا کرده است. سابقه حرفه ای وی در مخابرات که همراه با کسب مهارت فنی بوده و در این زمینه آموزش های زیادی دیده است نیز قابل تأمل است. ایشان در بلژیک در حوزه ارتباطات و ادبیات نیز دوره های متعددی گذرانده است.
دکتر سمیعی از جمله افتخارات سیدحسینی را "فرهنگ آثار" که جایزه کتاب سال را دریافت کرد، می داند. وی اشاره می کند که سید حسینی علاوه بر فعالیت های مذکور عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده و در آن جا نیز فعالیت های مؤثر زیادی داشته است. سمیعی این اثر سیدحسینی را از منظر پورجوادی -یکی از اساتید سرسخت و بزرگ ادبیات- نیز بررسی کرده و بیان نمود که پورجوادی با تمام سرسختی های خود در حوزه ادبیات، به این امر اعتقاد داشت که "هیچ کسی به آثار سیدحسینی رجوع نمی کند مگر اینکه جواب بگیرد". ایشان در ادامه اظهار می نمایند که آثار سیدحسینی شامل بیش از 40 ترجمه است. دکتر سعادت، دکتر نونهالی، دکتر نجفی و ....از جمله همکاران سید حسینی است که در ترجمه های خود از نظرات آن ها بهره مند شده است. سمیعی بیان داشت که خود وی نیز بیش از 400 مدخل از ترجمه های فرهنگ آثار را به رشته تحریر درآورده است.
ایشان در ادامه به مشکلات موجود در ترجمه اشاره کرده و مشکلات مدیریتی را از جمله مهم ترین مشکل در باب ترجمه دانست و بیان نمود که سیدحسینی یکی از بهترین سرپرستان حوزة ترجمه بودند که این بخش از شخصیت وی در سرپرستی مجموعة فرهنگ آثار به خوبی قابل مشاهده است. وی همچنین به عدم رسایی در محتوای کتاب ها، استعاری بودن عنوان ها، عدم امکان تقسیم بندی زبان ها در واقعیت را از جمله مشکلات دیگر در باب ترجمه می داند که فهم دقیق از فرهنگ و ادبیات کشور مبدأ را حلال بسیاری از این مشکلات می داند و اظهار می نماید که این فهم در آثار سیدحسینی به خوبی نمایان است. در پایان استاد سمیعی به پشتکار سیدحسینی در نگارش کتاب های خود اشاره ای کرده و از جمله ویژگی مهم آثار ایشان را شکوه سخن وی دانسته است. همچنین به دیگر ویژگی های سیدحسینی از جمله به روز بودن وی نسبت به دیگر همکاران خود، ادراک قوی، انسان دوستی و برقراری ارتباط راحت با همه اقشار جامعه پرداخت.
ایشان ضمن خیرمقدم گویی به حضار، آثار سیدحسینی را جزء آثار جهانی و ماندگار دانست. دکتر سرامی بیان کرد در جامعه ای که از لحاظ سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و .... مشکلات وجود دارد رجوع به آثار سید حسینی قابل تأمل است. وی به فرهنگ آثار ایشان نیز اشاره ای کرده و این آثار را نشان دهنده درک متحد جهانی برای انسان های امروزی دانست. سرامی افزود در جامعه ای که به عنوان دهکده جهانی مطرح است و این دهکده به سمت یگانگی پیش می رود باید در همه انسان ها دید یگانگی وجود داشته باشد که این دید در سید حسینی قابل تأمل بود و بزرگترین ویژگی وی نیز همین یگانگی یا وحدت نظم و نغمه اوست.
استاد سرامی شاه کلید آثار سیدحسینی را آثار حافظ دانسته و بیان می کند که در آثار حافظ نیز به خوبی می توان این وحدت و یگانگی را مشاهده کرد که سیدحسینی از وی الهام زیادی گرفته است. در پایان سرامی با اشاره به ویژگی های برجسته سیدحسینی مهم ترین جنبه شخصیتی وی را انسان دوستی او دانست و آن را الگویی برای دیگران برشمرد. همچنین خضوع و فروتنی سیدحسینی در قبال همه انسان ها را جزء ویژگی های بارز شخصیتی وی دانست. ایشان اظهار داشتند که همدلی و احترام به کوچک و بزرگ توسط استاد، باعث ماندگاری وی بعد از حیات نیز شده است. سرامی بیان کرد سیدحسینی همواره استقامت خود را در برابر اجزا متفاوت، متباین و متضاد حفظ کرده و تفکر، مطالعه و به روز بودن وی در آثار ایشان به خوبی به چشم می خورد. سرامعلی بیان کرد استاد علاوه بر ویژگی های مذکور دائما به سمت تغییر حرکت کرده و در حال تکاپو بوده است.
اسوار ضمن سلام و خوش آمدگویی به حضار، خصوصیات سیدحسینی را از دو بعد شخصیتی و ذهنی بررسی کرد. وی سرمنشاء تمام آثار سیدحسینی را سلامت نفس دانسته و به ساحت شخصیتی و ذهنی وی اشاره کرد. سید حسینی از منظر شخصیتی؛ انسانی پاکدل، ساده و یکرنگ و خوش طینت بود که با کوچک و بزرگ رفتار توأم با احترام داشت. ایشان خوش-باور و خوش بین بودند، نگاه منفی به یک مقوله نداشتند و همواره مثبت نگر بودند، خلوص ایشان در ارتباط با نزدیکان زبان زد خاص و عام بود، ایشان با کسانی که برای اولین بار با آن ها برخورد داشت رفتاری بسیار صمیمانه و توأم با احترام داشت.
دکتر اسوار می گوید: سیدحسینی همواره فروتن بوده و هیچگاه نشانه ای از کبر و غرور در ایشان دیده نمی شد. ایشان اهل تسامح و رفق و مدارا بوده و کاملاً هیجان پذیر بود به گونه ای که سعی در حل مشکلات دوستان و همکاران خود داشتند. ایشان همچنین از هرگونه پیش داروری دوری می کردند. اسوار خصوصیات سیدحسینی را از منظر ذهنی نیز بررسی و بیان کرد؛ ایشان دارای عقل سلیم بوده و تیزهوشی ایشان در انتخاب آثار مناسب، به خوبی به چشم می خورد که کاملاً در خدمت فرهنگ و میراث فرهنگی است. اسوار به زبان رسا، ساده، سلیس، و شفاف سید حسینی در آثارش نیز اشاره ای داشته و آن را از ویژگی مهم آثار سید حسینی می داند که می توانست پیچیده ترین و سخت ترین گزاره ها را با این زبان رسا انتقال دهد.
اسوار به مشکلات موجود در ترجمه اشاره ای کرده و بیان کرد: سیدحسینی به خوبی این مشکلات را درک می کرد و جایی که لازم بود ایشان درنگ می کرد. اسوار دیگر ویژگی های سیدحسینی را کشف استعدادهای برتر دانسته و به آثار منوچهر آتشی اشاره می کند که سیدحسینی با هزینة خود آن را به چاپ رسانیده و باعث شده که آتشی به شاعر آتشی تبدیل شود. اسوار ویژگی های مهم سیدحسینی را چنین بیان کرد:
فراست: گوش موسیقیایی وی واقعاً قابل تحسین است به گونه ای که این ویژگی ایشان را به عروض ورزان برجسته ایران زمین تبدیل کرده است و افراد مختلف با مراجعه به ایشان به مشکلات عروضی آثار خود پی می بردند.
داستان نویسی: سید حسینی تشخیص عجیبی در شناختن داستان خوب و بد داشتند و اکثر نویسندگان و شعرا به وی مراجعه کرده و از این هنر ایشان بهره می جستند (از جمله مرحوم نجفی).
شوق مطالعه: در ایام جنگ برای دریافت ارزاق که توسط بسیج پخش می شد استاد در صفوف انتظار دریافت ارزاق؛ به مطالعه کتاب مشغول بودند.
حضور فرهنگی در مجامع مختلف: ایشان در تمام نشست ها، جلسات، همایش های فرهنگی، نقد و .... مرتبط و غیرمرتبط حضور فعالی داشتند (حضور درجلسه بررسی ترجمه چکامه های عربی که ارتباط زیادی با تخصص وی نداشت).
به روز بودن : روزآمدی ایشان در آثار، مطالعات و تالیف های وی به خوبی به چشم می خورد.
ضمن خیرمقدم گویی به حضار، ابتدا به فعالیت های انجام شده توسط دانشکده علوم انسانی در باب مفاخر استان اردبیل اشاره کرد. وی بیان کرد که تهیه سردیس استاد رضا سید حسینی در دست اقدام است که در این دانشکده رونمایی خواهد شد. وی شناسایی چهره های برتر استانی را از جمله برنامه های دیگر این دانشکده دانست.
ابراهیم پور به ویژگی رهبران بزرگ همچون ماندلا اشاره ای کرده و تواضع، فروتنی، فداکاری، سادگی، مردم دوستی را از ویژگی های آن ها دانست. سپس از دیدگاه مدیریتی به تحلیل شخصیت سیدحسینی پرداخت. وی به نظریه مازلو که در باب شخصیت و نیازها بیان شده است اشاره ای کرد: مازلو با بررسی رفتار اساتید خود که عاشق رفتار آن ها شده بود به پنج نوع نیاز از نیازهای افراد بزرگ دست یافت. وی بیان کرد سلسه مراتب نیازهای مازلو به ترتیب شامل نیازهای زیستی، امنیتی، اجتماعی، خودشکوفایی و نیاز به زیباشناسی است که انسان های بزرگ همچون سیدحسینی به نیازهای خودشکوفایی رسیده و تواضع و فروتنی مهم ترین ویژگی وی است.
ضمن تشکر از برگزارکنندگان این همایش بیان کرد: سخنرانی در حضور ادبا و اندیشمندان کار بسیار دشواری است. وی به آثار و کارهای سیدحسینی اشاره علمی و مفصلی داشتند: استاد حسینی زبان فرانسوی را در فرانسه و در کنار دوست خود عبدالله توکل آموخت و به تدریس فلسفه و ادبیات پرداخت. ایشان صاحب نظر در باب ادبیات، فلسفه و هنر بوده و تنها یک مترجم ساده نبودند. ترجمه های ایشان بسیار گیرا و دقیق است.
دکتر اسداللهی به مشکلات موجود در باب ترجمه نیز اشاره ای و توانمندی استاد سیدحسینی در این زمینه را ستودند: ترجمه متون ادبی بخصوص رمان به دلیل مداخله ریشه های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و ..... بسیار سخت است. به قول هایدگر "ادبیات جزء هنر است و هنر جزء ممکن است" از این رو ترجمه چنین آثاری به دلیل ارتباط داشتن با محیط و فرهنگ هر ملل بسیار سخت است. از حیث زبان شناسی نیز ترجمه کار ساده ای نبوده و به دلیل انتقال نشانه از یک زبان به زبان دیگر، یک امر ناممکن است. اولین موردی که در متون ادبی به چشم خورده و امکان ترجمه را دشوار می سازد؛ امر تجزیه ناپذیری آن است که خوشبختانه امروزه با وجود مترجمان برجسته از جمله سیدحسینی این مشکلات تا حدودی رفع شده است. استاد اسداللهی دلیل دیگر سختی ترجمه را خلق اثر توسط خود مترجم و نمایاندن آثار دیگران می داند که مترجم باید تمام زوایای اجتماعی، فرهنگی را نیز باید در نظر بگیرد. با وجود همه مشکلات در باب ترجمه، سیدحسینی یکی از مترجمان برجسته کشور است که به مترجم خلاق مشهور بوده و آثار وی قابل تأمل است.
استاد اسداللهی با یک تعبیر زیبا از بنیامین واتر، به توصیف نقش ترجمه در ادبیات پرداخته است؛ بنیامین واتر معتقد است ترجمه باید مثل شیشة پنجره باشد که از آن به بیرون نگاه می کنیم و حس خاصی به ما می دهد. از این رو ترجمه هم باید صدای درونی را بشنود و تمام زوایایی متون اصلی را در نظر بگیرد. نگاه هر شخص از پشت پنجره متفاوت بوده و هر شخصی حس خاصی از آن دارد به همین خاطر ترجمه نیز مانند این تشبیه؛ از منظر هر شخص متفاوت است و به شکل های گوناگون و توسط افرادهای مختلف ترجمه می شود. اسداللهی با این تعبیر زیبا؛ به توانایی سیدحسینی در شنیدن صدای درونی در ترجمه های خود اشاره ای کرده و می افزاید: آثار سیدحسینی تمامی خوانندگان را راضی کرده و باعث جذب مخاطبان می-شود. ایشان به ویژگی های برجسته سیدحسینی نیز اشاره ای داشتند؛ از جمله آن ها، خلوص، صداقت و مهربانی وی است. وی افزود. استاد در ترجمه متون فرانسوی هیچگاه متون کم ارزش را انتخاب نکرده و جریان های نوگرایی را به زبان فارسی ترجمه کردند که معطوف به دوره طلائی است. در پایان اسداللهی به استفاده سیدحسینی از سبک های متضاد که از ویژگی های مهم آثار وی است، نیز اشاره نمود.
دکتر شاهرضایی در این همایش اظهار داشتند که تجلیل از مفاخر یک روش برای الگوسازی برای جوانان است. در استان اردبیل مفاخر متعددی وجود داشته و نه تنها باید به آن ها بالید بلکه باید به الگوسازی آن پرداخت تا تمامی جوانان ضمن دست یابی به هویت استانی خود، به این نکته پی ببرند که علم ایستایی نداشته و باید به گذشتگان فخر ورزید. ایشان افزود؛ اردبیل از نظر مساحت کمتر از 2 درصد ایران را در برداشته است اما از نظر مفاخر، درصد بالایی به خود اختصاص داده است مانند مؤذن زاده ها که صوت اذان وی در هر جای دنیا فضا را معنوی و ملکوتی می کند. دکتر شاهرضایی در ادامه سخنان خود با تشکر از همکاران خود در بنیاد نخبگان استان به ایراد متن پیام دکتر ستاری معاونت محترم علمی و فناوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان پرداخت.
متن پیام دکتر ستاریادبیات یکی از مهمترین مؤلفه ها در تولید، ترویج و تعالی فرهنگ ملل است. با ادبیات می توان به اوج احساسات و ارتباطات انسانی دست یافت و با بهرمندی از گونه های مختلف آن به نمایش اشتراکات بشری که بر مبنای فطرت پاک و تغییرناپذیر الهی پایه گذاری شده است، پرداخت. ادبیات پلی است برای بروز دادن عشق و علاقه انسان به خوبی ها و زیبایی ها و نیز ابراز خشم و تنفری از بدی ها و پلیدی ها. پس لازم است این زبان مشترک بین ملت ها را پاس داشت و ارج نهاد. همچنین در حضور نخبگان و جوانان مستعد کشور به معرفی و تکریم از افرادی پرداخت که با عشق، علاقه و اخلاص به مطالعه، تحقیق، تألیف و ترویج ادبیات تطبیقی پرداخته اند. یکی از این افراد معاصر ما، استاد زنده یاد دکتر رضا سیدحسینی استو او عمری را به تحقیق و تألیف در حوزة ادبیات بین الملل گذراند و با بر جای گذاشتن آثار بی بدیل و شاخصی در مکاتب ادبی نام خود را در دفتر فرهنگ و تمدن این دیار جاودانه کرد، خدایش رحمت کناد که دغدغة نوشتن و آگاهی بخشیدن به نسل های مختلف جامعه را داشت و با تألیف و ترجمة آثار برجسته این مهم را به سرانجام رسانید. اینجانب به پاس قدردانی از یک عمر تلاش عاشقانه این استاد بزرگ و با آرزوی علّو درجات برای ایشان لوح " ارج نامه" حاضر را به خانوادة محترمشان تقدیم می-نمایم.
تصاویر مراسم
لینکهای مربوطه
برای مشاهده پوستر مراسم تکریم اینجا کلیک بفرمایید.
برای مشاهده طواف شمع استاد رضا سید حسینی اینجا کلیک بفرمایید.
برای مشاهده مستند فیلم از استاد رضا سید حسینی اینجا کلیک بفرمایید.
برای مشاهده بروشور ویژه استاد رضا سید حسینی صفحۀ 1 اینجا و صفحۀ 2 اینجا کلیک نمایید.
برای مشاهده هنرنامه ویژه استاد رضا سید حسینی صفحۀ 1 اینجا و صفحۀ 2 اینجا کلیک نمایید.